بهمن محصص
بهمن محصص
بهمن محصص؛ پیکاسوی ایرانی و صدای متفاوت نقاشی مدرن
بهمن محصص یکی از چهره‌های منحصربه‌فرد و جریان‌ساز در هنر معاصر ایران است که آثارش ترکیبی از شور، درد، نقد اجتماعی و دیدگاه فلسفی عمیق نسبت به انسان معاصر است. بسیاری از او با عنوان «پیکاسوی ایرانی» یاد می‌کنند، نه به‌خاطر تقلید، بلکه به‌سبب قدرت خلاقیت، نگاه نقادانه و فرم بی‌پروایش در نقاشی و مجسمه‌سازی.
زندگی‌نامه و آغاز فعالیت هنری
بهمن محصص در سال ۱۳۱۰ در شهر رشت به دنیا آمد. او از همان نوجوانی علاقه‌مندی‌اش به نقاشی و ادبیات را نشان داد. محصص در دهه ۱۳۲۰ به تهران آمد و در مدرسه «سن‌لویی» و سپس «دانشکده هنرهای زیبا» تحصیل کرد. در اواخر دهه ۱۳۳۰، برای ادامه تحصیل و زندگی به ایتالیا مهاجرت کرد و در آنجا با هنرمندان نوگرای اروپا آشنا شد.(وبلاگ هنری سلوکی آرت)
سبک هنری بهمن محصص
سبک هنری محصص ترکیبی از اکسپرسیونیسم، سوررئالیسم، مدرنیسم و هنر مفهومی است. آثار او با فرم‌های شکسته،(وبلاگ هنری سلوکی آرت) بدن‌های ناقص، موجودات ترکیبی، فضای تنش‌زا و عناصر حیوانی و انسانی شناخته می‌شود. او در آثارش اغلب به مضامین استبداد، جنگ، فروپاشی، بی‌هویتی، انزوا، و خشونت می‌پردازد.
محصص هیچ‌گاه اسیر سنت‌های رایج نشد. او حتی از مینیاتور ایرانی فاصله گرفت و راه خود را در فضای جهانی و مدرن نقاشی جست‌وجو کرد، بدون آنکه هویت خود را از دست بدهد.
مجسمه‌سازی و طراحی صحنه
محصص تنها نقاش نبود. او مجسمه‌هایی ساخت که همانند آثار نقاشی‌اش، حال و هوایی کابوس‌وار و پرسش‌برانگیز داشتند. بیشتر مجسمه‌های او بدن‌های پاره، هیولاگونه یا انسان-حیوان‌های نمادین هستند که نشانه‌ای از زخم‌های بشریت و بحران مدرنیته‌اند.(وبلاگ هنری سلوکی آرت)
او همچنین برای تئاترهای ایرانی، طراحی صحنه انجام می‌داد و هم‌زمان در زمینه ترجمه، نویسندگی و روزنامه‌نگاری نیز فعال بود.
آثار شاخص
برخی از آثار مهم و شناخته‌شده او عبارت‌اند از:
-
مردان گنگ و تماشاگر
-
مجسمه‌های زخم‌خورده و بی‌چهره
-
نقاشی‌های مربوط به جنگ و سلطه
-
مجموعه‌های بی‌نام (Untitled Works)
آثار او همواره درگیر مفهوم «زبان‌بریده» و «تماشای خاموش» هستند. شخصیت‌هایی که گویا از فاجعه‌ای جان به در برده‌اند اما قدرتی برای سخن گفتن ندارند.(وبلاگ هنری سلوکی آرت)
نقش محصص در هنر مدرن ایران
بهمن محصص از اولین هنرمندانی بود که نقاشی مدرن را به‌شکل آگاهانه وارد ایران کرد. در دهه ۱۳۴۰، او در کنار هنرمندانی چون آغداشلو و وزیری‌مقدم، به جنبش هنر نوگرای ایران هویت بخشید.(وبلاگ هنری سلوکی آرت)
او اما برخلاف دیگران، اهل مصلحت‌سنجی نبود و بی‌پروا سخن می‌گفت و کار می‌کرد. همین امر باعث شد هم محبوب باشد، هم مغضوب. در برخی برهه‌ها، آثارش توقیف شد یا به نمایش درنیامد.
مرگ، مهاجرت و فراموشی
محصص بخش زیادی از زندگی خود را در رم، ایتالیا گذراند. در سال‌های پایانی عمر، کمتر به ایران سفر کرد و در نهایت در سال ۱۳۸۹ در همانجا درگذشت. مرگ او، مانند زندگی‌اش، آرام و در سکوت اتفاق افتاد، اما هنر او همچنان در فضای فکری و فرهنگی ایران جاری است.(وبلاگ هنری سلوکی آرت)
نگاه منتقدان به محصص
بهمن محصص از منظر بسیاری از منتقدان، تجلی هنرمند روشنفکر و معترض ایرانی است؛ کسی که فرم را در خدمت پیام قرار می‌دهد. آثارش هنوز هم در موزه‌ها، گالری‌ها و حراجی‌های معتبر جهان خرید و فروش می‌شود و در پژوهش‌های هنر مدرن ایران، جایگاهی ویژه دارد.(وبلاگ هنری سلوکی آرت)
نتیجه‌گیری
بهمن محصص یکی از مهم‌ترین چهره‌های نقاشی مدرن ایران است؛ هنرمندی که همواره فراتر از زمانه خود اندیشید و تصویر کرد. او با نگاهی جسور، دغدغه‌های انسان مدرن را با بیانی تصویری و کوبنده به نمایش گذاشت. امروز، آثار او سندی از یک دوران پرتلاطم‌اند؛ دورانی که در بوم و پیکره‌های محصص فریاد می‌زنند. (وبلاگ هنری سلوکی آرت)
در ادامه برخی آثار بهمن محصص را برای شما به نمایش گذاشته ایم:
