5 نقاش واقع‌گرا ایرانی هم‌دوره با کمال‌الملک
5 نقاش واقع‌گرا ایرانی هم‌دوره با کمال‌الملک
سبک واقع‌گرایی در نقاشی ایران با ظهور کمال‌الملک متحول شد. اما او تنها چهره مهم این جریان نبود. در کنار او، چند نقاش واقع‌گرای برجسته دیگر نیز در دوران قاجار و پهلوی فعالیت داشتند. در این مطلب، 5 نقاش ایرانی هم‌دوره یا نزدیک به کمال‌الملک را معرفی می‌کنیم که با سبک واقع‌گرایی شناخته می‌شوند.(وبسایت هنری سلوکی آرت)
بررسی 5 نقاش واقع‌گرا ایرانی هم‌دوره با کمال‌الملک
علی‌اکبر مزین‌الدوله – پیشگام واقع‌گرایی در دربار
علی‌اکبر مزین‌الدوله از نخستین نقاشان واقع‌گرا در ایران بود که در دارالفنون تحصیل کرد و با نقاشی غربی آشنا شد. او بیشتر به‌عنوان نقاش چهره‌نگار شناخته می‌شود و آثارش دقت بالایی در نمایش جزئیات چهره دارند. مزین‌الدوله در دربار ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه فعالیت داشت و پرتره‌های متعددی از شاهزادگان، رجال و درباریان کشیده است. آثار او تحت تأثیر نقاشان اروپایی است که در آن زمان به دربار ایران دعوت شده بودند. گرایش او به واقع‌گرایی زمینه‌ساز پذیرش سبک کمال‌الملک در میان درباریان شد.(وبسایت هنری سلوکی آرت)
محمود خان صبا (ملک‌الشعرا) – شاعر و نقاش پرتره‌گرا
محمود خان صبا، ملقب به ملک‌الشعرا، هم شاعر بود و هم نقاش. او در دربار قاجار جایگاه والایی داشت و از پیشگامان نقاشی به سبک واقع‌گرایانه به حساب می‌آید. هرچند به‌طور رسمی از شاگردان کمال‌الملک نبود، اما سبک کاری‌اش از نظر دقت در پرتره‌سازی و رعایت تناسبات طبیعی، شباهت زیادی به جریان واقع‌گرایی آن دوران دارد. از آثار برجسته او می‌توان به پرتره‌های رجال سیاسی و درباری اشاره کرد. صبا توانست تلفیقی از هنر سنتی ایران و واقع‌گرایی اروپایی ارائه دهد، بدون اینکه به‌کلی از هویت ایرانی فاصله بگیرد.(وبسایت هنری سلوکی آرت)
مصورالملک – نقاش دقیق درباری
محمد حسن خان مصورالملک یکی از نقاشان رسمی دربار ناصرالدین شاه بود که در پرتره‌سازی واقع‌گرایانه شهرت داشت. آثار او نشانه‌هایی از تلاش برای وارد کردن پرسپکتیو، (وبسایت هنری سلوکی آرت)حجم، و نورپردازی غربی به نقاشی ایرانی دارد. او در انتقال فضای رسمی دربار با دقت و جزئی‌نگری فوق‌العاده، نقش مهمی در گذار هنر ایران به سوی واقع‌گرایی ایفا کرد.(وبسایت هنری سلوکی آرت)
ابوالحسن صدیقی – شاگرد کمال‌الملک و پدر هنر نوین
ابوالحسن خان صدیقی از برجسته‌ترین هنرمندان نسل پس از کمال‌الملک بود. او ابتدا نزد کمال‌الملک تعلیم دید و سپس برای ادامه تحصیل به اروپا رفت. صدیقی هم در نقاشی چیره‌دست بود و هم در مجسمه‌سازی، و توانست سبک واقع‌گرایی را با تسلط بیشتری به کار گیرد. (وبسایت هنری سلوکی آرت) نقاشی‌های او عموماً دارای نورپردازی دقیق، پرسپکتیو منطقی و احساسات واقع‌گرایانه‌اند. مجسمه‌های معروفی همچون فردوسی، ابن‌سینا و خیام از آثار ماندگار اوست. صدیقی در آموزش هنر نیز نقش مهمی داشت و شاگردان زیادی تربیت کرد که هنر مدرن ایران را شکل دادند.(وبسایت هنری سلوکی آرت)
اسماعیل جلایر – نقاش واقع‌گرا با نگاهی مردمی
اسماعیل جلایر یکی از نقاشان واقع‌گرای کمتر شناخته‌شده ایران در اواخر دوره قاجار بود. درباره زندگی او اطلاعات زیادی در دست نیست، اما برخی منابع او را از شاگردان مستقیم یا غیرمستقیم کمال‌الملک می‌دانند. آثار باقی‌مانده از جلایر بیشتر شامل پرتره و صحنه‌های زندگی روزمره هستند (وبسایت هنری سلوکی آرت)که با دقت بالا و نورپردازی ملایم اجرا شده‌اند. سبک او کاملاً در امتداد واقع‌گرایی کمال‌الملک است، ولی نگاهش به مردم عادی و صحنه‌های غیر درباری، وجه تمایز اوست. او در سکوت و بی‌حاشیه فعالیت کرد اما آثارش گواهی است بر مهارت بالای هنری و نگاه دقیق او به واقعیت.(وبسایت هنری سلوکی آرت)
نتیجه‌گیری
واقع‌گرایی در نقاشی ایران فقط به کمال‌الملک محدود نمی‌شود. (وبسایت هنری سلوکی آرت)هنرمندانی چون مزین‌الدوله، صبا، مصورالملک، صدیقی و جلایر هر کدام با شیوه خاص خود در شکل‌گیری این سبک نقش داشتند. شناخت این چهره‌ها، راه را برای درک بهتر مسیر تحول هنر نقاشی ایرانی از سنت به نوگرایی باز می‌کند.(وبسایت هنری سلوکی آرت)
